İş görüşmesi öncesi nasıl hazırlanılmalıdır? Mülakat sırasında nelere dikkat edilmelidir? İyi bir iş görüşmesi nasıl gerçekleştirilir?
İlk izlenim için ilk 30 saniyenin büyük bir önem taşıdığı düşünüldüğünde, iş görüşmesinin çok daha dikkatli olunması gereken bir konu olduğu daha iyi anlaşılacaktır. Keşke mülakattan ziyade liyakatin ön planda tutulduğu bir ülke olsaydık da, insanlar hiç boşu boşuna bu stresi yaşamak zorunda kalmasaydı. Tabi bu devlet kurumları için böyleyken, özel sektördeki iş alımlarında mülakat zaruri olarak görülebilir.
Özel sektör liyakate zaten önem veriyor. Hiç kimse firmasında faydalı olmayacak birine iş vermek istemez. Ama mülakat yapmadan da kolay kolay personel alımı yapmaz.
Bir sonraki iş görüşmenizde başarılı olmak ve aradığınız o işi almak ister misiniz? İşte iş görüşmesi için hazırlanmanıza yardımcı olacak 29 ipucu.
1. Sektörü ve Şirketi Araştırın
Tablo
Bir görüşmeci, şirketinin kendi sektöründeki konumunu nasıl algıladığınızı, firmanın rakiplerinin kim olduğunu, rekabet avantajlarının neler olduğunu ve en iyi nasıl ilerlemesi gerektiğini sorabilir. Bu nedenle, bir düzine farklı sektörde derinlemesine araştırma yapmaktan kaçının. Bunun yerine birkaç sektöre odaklanın. İş görüşmesi öncesi, görüşmeyi yapacağınız firma hakkında detaylı bir araştırma yapmaya özen gösterin.
2. Ayırt Edici Özelliklerinizi Belirleyin
Sizi personel alımı yapılacak pozisyon için en iyi aday yapan üç ila beş önemli özelliğinizi göz önünde bulundurarak görüşmeye girmeye hazırlanın. Her iş görüşmesinde bu özelliklerinizi örnekleriyle birlikte nazara verin. Örneğin; “İkna kabiliyetim güçlüdür. Bir iş gününde 20 adet hepa filtreli elektrikli süpürge satmıştım” gibi…
Sizinle mülakat yapan kişiye, bu işi neden istediğinizi söyleyin. Sizi niçin seçmesi gerektiğini detaylıca anlatın. Mülakatı yapan kişi, işle gerçekten ilgilendiğinizi düşünmüyorsa, ne kadar iyi olursanız olun sizi işi almayacaktır.
3. Görüşmeyi Yapanın Endişelerini ve Çekincelerini Önceden Tahmin Edin
Boştaki bir pozisyon için, hele ki ülkemiz şartlarında çok fazla aday vardır. Bu yüzden görüşmeciler insanları elemenin yollarını ararlar. Kendinizi onların yerine koyun ve sizi neden işe almak istemeyebileceklerini kendinize sorun. “Buna sahip değilim”, “Belki yeni mezun olabilirim”, “Daha önce bu sektörde çalışmamış olmam sizi yanıltmasın” vb. durumlara karşı hazırlıklı olun. Ardından karşı savlarınızı hazırlayın; “Yeni mezun olmuş olmam nedeniyle bu pozisyon için en uygun kişi olmadığımı düşünüyor olabilirsiniz. Ancak şunu bilmelisiniz ki, üniversiteye devam ederken ……, ……, ….. sertifikalarını aldım. ….., ….. eğitimlerini aldım.”
Kendinizi mülakatı yapacak kişinin yerine koyarak, iş görüşmesi öncesi hazır bulunun.
4. Genel Görüşme Sorularına Hazırlanın
Sektör veya eleman alınacak pozisyon her ne olursa olsun, mülakatlarda mutlaka birbirine benzer ortak sorular bulunur. Bunlar daha çok kendi konumunuza özel sorulacak sorulardır. Yeni mezun, staj yapan, deneyimli, ilk defa bu sektörde çalışacak olan, yaşı 40’ı aşkın, gibi kendinize has durumları göz önünde bulundurarak, size hangi soruların yöneltilebileceğini düşünün. Ardından, iş görüşmesi sırasında bu sorulara cevap aramak zorunda kalmamak için cevaplarınızı önceden hazırlayın.
5. Görüşmeciye Soracağınız Soruları Hazırlayın
İş görüşmesine, görüşmeci için şirket hakkındaki bilginizi ve niyetinizdeki ciddiyeti gösteren bazı akıllıca düşünülmüş sorularla gelin. Görüşmeciler çoğu zaman herhangi bir sorunuz olup olmadığını sorar. Bu nedenle bir veya iki tane soruyu aklınızda hazır bulundurmanız gerekir. “Herhangi bir sorum yok” derseniz, işle veya şirketle o kadar da ilgilenmediğiniz sonucuna varabilir. Size hemen her görüşmeniz için mülakatı yapana yöneltebileceğiniz harika bir soru örneği vereyim; “Bu pozisyon için ideal adayı sıfırdan tasarlayabilseydiniz, bu nasıl biri olurdu?”
Birkaç örnek soru daha;
Bu işin gerektirdiği günlük sorumluluklardan bazılarını açıklayabilir misiniz?
Bu rolde başarılı olacak birinin özelliklerini nasıl tanımlarsınız?
Bu pozisyonda olsaydım, performansım nasıl ve ne sıklıkla ölçülürdü?
Bu ekip düzenli olarak hangi departmanlarla çalışıyor?
Bu departmanlar tipik olarak nasıl işbirliği yapar?
6. Pratik Yapın, Pratik Yapın, Pratik Yapın
“Seni neden işe almalıyız?” gibi bir soruya zihinsel bir cevapla hazırlıklı gelmek çok önemlidir. Kendinden emin ve ikna edici bir şekilde, doğru tonda söylemek, iş görüşmesi sırasında heyecanını kontrol altına almak kolay değildir. Bu nedenle görüşmeden önce bol bol ayna karşısında pratik yaparak görüşmeye hazırlanın.
Aslında ayna karşısında konuşmaktan çok daha faydalı bir yöntem daha var; Sanki gerçek bir iş görüşmesindeymiş gibi, bir arkadaşınız karşısında mülakat vermek. Bunu birkaç farklı arkadaşınızla yaparak, çok daha iyi bir hazırlık süreci geçirebilirsiniz.
Hatta bu provalar sırasında, yanınızda bir kişi gözlemci olarak bulunursa, hem karşınızda görüşme yaptığınız kişiden hem de gözlemciden, geri bildirimler alabilirsiniz. Dört veya beş defa bunu yapın. Sadece mülakata katılan kişi rolünde değil, mülakatı yapan ve gözlemleyen kişi rollerinde de kendinizi deneyimleyin.
Size güzel bir fikir daha vereyim; görüşmelerinizi video olarak kaydetmeniz, yaptığınız hataları görmenize ve bu hataları düzeltmenize imkan tanır. Özetle; iş görüşmesi öncesi zihninizde yapacağınız provalarla yetinmeyin. Mülakatın canlı kanlı provasını yapın.
7. İlk Beş Dakikada Bir Başarı Elde Edin
Bazı araştırmalar, görüşmecilerin adaylar hakkında görüşmenin ilk beş dakikasında karar verdiğini ve ardından görüşmenin geri kalanını bu kararı doğrulamak için bir şeyler arayarak geçirdiğini gösteriyor. Peki! Bu ilk beş dakikada işi kapmak için ne yapabilirsiniz?
Öncelikle iş görüşmesine enerjik ve coşkulu gelin. Görüşmecinin gün içinde daha birçok adayla görüştüğünü düşünerek, “zamanınızın ne kadar kıymetli olduğunu biliyorum” gibi cümlelerle onu anlayabildiğinizi hissettirin.
Ayrıca görüşmeye, şirket hakkında olumlu bir yorumla başlayın.
“Buraya büyük bir heyecanla geldim. Şirketinizin bir parçası olmak düşüncesi beni çok mutlu ediyor. Hayata geçirmiş odluğunuz harika projelerinizden birinde bulunabilme ihtimali beni gerçekten heyecanlandırıyor.”
8. Görüşmeyi Yapan Kişiyle Aynı Tarafta Olun
Pek çok görüşmeci, iş görüşmelerini bir savaş gibi olarak görür. Adaylar görüşmeciden bir teklif almaya çalışırken görüşmecinin işi bu teklifi elinde tutmaktır. Yapmanız gereken görüşmeyi aynı tarafta olduğunuz bir ilişkiye dönüştürmektir. Şöyle basit bir şey söyleyebilirsiniz; “Şirketiniz hakkında daha fazla bilgi edinme ve benim hakkımda daha fazla şey öğrenmenize izin verme şansına sahip olduğum için mutluyum. Böylece bunun iyi bir seçim olup olmayacağını görebiliriz. Yanlış bir kişiyi işe aldığınızda hiç kimse mutlu olamaz. Bu pozisyon için en doğru kişi olduğumu düşünüyorum. Tabi buna karar verecek olan sizsiniz.”
9. Mülakat Esnasında İddialı Olun ve Sorumluluk Alın
Belki de kibar olma çabasından dolayı, genellikle iddialı olan bazı adaylar iş görüşmeleri sırasında aşırı derecede pasif hale gelirler. Ancak nezaket, pasiflik demek değildir. Mülakat, diğer herhangi bir sohbet gibidir. İş görüşmesini, sizin ve partnerinizin birlikte hareket ettiği, her ikinizin de birbirine sorular sorup yanıtlar verdiği bir dans gibi düşünebilirsiniz. Orada öylece oturup görüşmecinin kazandığınız ödüller, aldığınız sertifikalar, katıldığınız eğitim programları hakkında size sorular sormasını beklemek gibi bir hata yapmayın. Önemli özellik ve yeterliliklerinizi bilmesini sağlamak sizin sorumluluğunuzdadır.
10. İş Görüşmesi Sırasında Size Yöneltilebilecek Uygunsuz Sorulara Karşı Hazırlıklı Olun
Irkınız, yaşınız, cinsiyetiniz, dininiz, medeni durumunuz ve cinsel yöneliminizle ilgili mülakat soruları uygunsuz ve birçok alanda yasa dışıdır. Bununla birlikte, bunlardan bir veya daha fazlasıyla karşı karşıya kalabilirsiniz. Böyle bir durumda birkaç seçeneğiniz vardır.
Basitçe bir soruyla yanıtlayabilirsiniz;
“Bunun başvurumla ne kadar alakalı olduğundan emin değilim” veya
Sorunun arkasındaki asıl soruyu yanıtlamayı deneyebilirsiniz;
“Yapmaya karar verip vermeyeceğimi bilmiyorum. Evliyim ve yakın gelecekte belki de çocuklarım olacak. Ama işimden uzun bir süre ayrılıp ayrılmayacağımı merak ediyorsanız, kariyerime çok bağlı olduğumu ve açıkçası bundan vazgeçmeyi hayal bile edemediğimi söyleyebilirim.”
11. Olumlu Düşünün
Şikayetçi insanları kimse sevmez. Bu yüzden görüşme sırasında olumsuz deneyimleriniz üzerinde durmayın. Eski işiniz/işyerinizle ilgili şikayetlerde bulunmayın. Mülakatı yapan kişi sizin bir boşluğunuzu arayıp böyle bir soru sorarsa, spesifik bir cevap verebilirsiniz.
Örneğin;
“Önceki işinizle ilgili neleri sevmezdiniz?” soruyu cevaplama. Veya daha spesifik olarak, istendiği gibi cevaplamayın. “Önceki işimi seviyordum ancak şimdi gerçekten yeni bir iş yapmak istediğimi biliyorum.”
12. Olumlu Bir Notla Kapatın
Bir satıcı size gelip ürününü gösterdiyse ve zaman ayırdığınız için teşekkür edip kapıdan çıkıp gittiyse, neyi yanlış yapmıştır?
Senden satın almanı istemedi! Bir mülakatın sonuna gelirseniz ve bu işi gerçekten seveceğinizi düşünüyorsanız, isteyin! Mülakatı yapan kişiye, işi gerçekten çok seveceğinizi, görüşmeden önce bu konuda heyecanlandığınızı ve şimdi daha da heyecanlı olduğunuzu ve orada çalışmak istediğinize ikna olduğunuzu söyleyin. Personel alımının sonunda eşit derecede iyi iki aday varsa, (siz ve bir başkası) görüşmeci muhtemelen teklifi kabul etme olasılığınızın daha yüksek olduğunu düşünecek ve bu nedenle size bir teklifte bulunmaya daha meyilli olacaktır.
13. Her Görüşmeye Özgeçmişinizin Bir Kopyasını Getirin
Her görüşmeye gittiğinizde, önceden CV’nizi göndermiş bile olsanız özgeçmişinizin bir kopyasını yanınızda bulundurun. Görüşmeyi yapan kişi kendindeki CV’yi bulamazsa veya karıştırmışsa zaman kazanacaksınız. Ayrıca görüşmecinin karşınızda utanmasını ihtimalini bertaraf ederek psikolojik üstünlük sağlayabilirsiniz.
14. “Bana Kendinden Bahset” Sorusundan En İyi Şekilde Yararlanın
Birçok görüşmeci görüşmeye bu soruyla başlar. Peki! Nasıl cevap vermelisiniz?
Nerede doğduğunuz, anne babanızın ne iş yaptığı, kaç tane erkek ve kız kardeşinizin olduğu, köpeğiniz veya kedinizin ismi hakkında hikayeye girebilirsiniz ve bu sorun değil.
Ancak bu soruya şöyle bir yanıt vermeyi düşünürseniz daha doğru olacaktır; “Pekala, açıkçası size birçok şey hakkında bilgi verebilirim. Eğer istediğiniz bir bilgiyi atlıyorsam, lütfen bana söyleyin. Ama benim hakkımda bilmenizin sizin için en önemli olduğunu düşündüğüm üç şey var (en önemli üç özelliğiniz/yeteneğiniz). İsterseniz bunları biraz açabilirim.”
Görüşmeciler hemen her zaman “Tabii! Devam edin” derler. Sonra, “Peki! İlk noktayla ilgili olarak [örneğinizi verin] ve [şirket] için çalışırken, [başka bir özelliğinizi] anlatın.
Bu strateji görüşmeciyi, görüşmenin ilk 10-15 dakikasının, tüm önemli özelliklerinize/yeteneklerinize odaklamanızı sağlar. “Bana kendinden bahset” sorusu altın bir fırsattır. Bu fırsatı kaçırmayın!
15. Doğru Beden Dilini Kullanın
Uygun bir şekilde giyinin, göz teması kurun, sıkı ve samimice el sıkışın, iyi bir duruş sergileyin, net konuşun ve parfüm veya kolonya sürmeyin! Bazen görüşme yerleri, iyi hava sirkülasyonu olmayan küçük odalardır. Görüşmeyi yapan kişinin sizin iş niteliklerinize dikkat etmesini istiyorsunuz fakat görüşmeye Christian Dior‘u sürerek geldiniz. Böyle bir durumda görüşmecinin dikkatinin dağılmasına neden olma ihtimaliniz çok yüksektir. Nihayetinde de işi kaçırma olasılığınız da artacaktır.
16. “Davranış Temelli” Mülakatlara Hazır Olun
Günümüzde en yaygın görüşme tarzlarından biri, insanlardan şirketin belirli bir pozisyon için önemli olduğunu düşündüğü davranışları gösteren deneyimlerini açıklamalarını istemektir. Örneğin, popüler olmayan bir karar verdiğiniz, yüksek düzeyde sabır gösterdiğiniz veya zaman baskısı altında ve sınırlı bilgi ile bir karar verdiğiniz bir zaman hakkında konuşmanız istenebilir.
Bu tür mülakatlara da hazır olmalı ve CV’nizi oluştururken bunu göz önünde bulundurmalısınız.
17. Harika Bir İlk İzlenim Bırakın
Küçük şeyleri unutmayın; ayakkabılarınızı parlatın, tırnaklarınızın temiz ve düzenli olduğundan emin olun ve giysilerinizde, delik, leke, evcil hayvan tüyü ve gevşek iplik olup olmadığını kontrol edin.
18. İş Görüşmesi Sonrası Teşekkür Notları Gönderin
Her iş görüşmesinden sonra bir teşekkür notu yazın veya e-posta gönderin. Özellikle sizin ve görüşmecinin tartıştığı konulara atıfta bulunarak notlarınızı özelleştirin.
Örneğin, “…… hakkında söyledikleriniz beni özellikle heyecanlandırdı [ya da ilgimi çekti ya da duyduğuma sevindim]…” gibi…
E-posta veya not kağıdı; Hangi yöntemi seçerseniz seçin, teşekkür notu görüşmeden sonraki 48 saat içinde gönderilmelidir.
19. Vazgeçmeyin!
Gerçekten sizin için çok uygun olacağını düşündüğünüz bir iş için kötü bir görüşme yaptıysanız (sadece çok istediğiniz bir şey değil), pes etmeyin! Bir not yazın, bir e-posta gönderin veya görüşmeciyi arayın ve bu iş için neden iyi bir seçim olacağınızı düşündüğünüzü bildirmek için, kötü bir görüşme geçirdiğinizi düşündüğünüzü bildirin. Şirkete ne sunmanız gerektiğini yineleyin ve katkıda bulunmak için bir fırsat daha istediğinizi söyleyin. Bu stratejinin size bir iş teklifi getirip getirmeyeceği şirkete ve size bağlıdır. Ancak kesin olan bir şey var; Denemezseniz şansınız tamamen sıfırdır. Bu yaklaşımın birçok durumda işe yaradığına şahit oldu. Son şansınızı denemekle bir şey kaybetmezsiniz ama belki iyi bir işe sahip olabilirsiniz.
20. Görgü Kurallarına Dikkat Edin
Binaya girdiğiniz andan itibaren kendinize güvenen bir beden dili kullanın. Omuzlarınız geride olacak şekilde oturun veya dik durun. Görüşmeden önce, derin bir nefes alın ve kaygınızı/heyecanınızı kontrol edebilmek için yavaşça nefes alıp verin. Tokalaşmak için görüşmecinin elini uzatmasını bekleyin. Ayağa kalkın, kişinin gözünün içine bakın ve gülümseyerek konuşun. İyi bir tokalaşma sıkı olmalıdır ancak karşınızdakinin parmaklarını ezmemelidir.
21. Karşılaştığınız Herkese Saygılı Davranın
Buna yoldaki ve otoparktaki insanlar, güvenlik personeli ve ön büro personeli dahildir. Tanımadığınız herkese, mülakatı yapacak işe alım müdürü gibi davranın. Öyle olmasalar bile, potansiyel işvereniniz onlardan geri bildirim isteyebilir.
22. Sorulan Sorulara Doğru Yanıtlar Verin
Becerilerinizi ve başarılarınızı süslemek cazip gelse de, görüşmeciler dürüstlüğü sever ve saygıdeğer bulur. Güçlü yönlerinize ve geçmişinizin sizi pozisyon için neden benzersiz bir şekilde nitelikli hale getirdiğine odaklanın.
23. Cevaplarınızı Kısa ve Öz Tutun
Görüşmecinin her adayla geçireceği zaman sınırlıdır. Cevaplarınızı önceden düşünerek planlamanız işinizi kolaylaştıracaktır.
Yukarıdaki 23 stratejiyi dikkatle takip ederseniz, bir görüşmecinin gördüğü ortalama bir aday kadar hazırlıklı olacaksınız. Yeni kariyerinize bugün başlamak için; iyi şanlar dilerim!
Öte yandan; iş görüşmenizden önceki günlerde, aşağıdakileri yapmak için zaman ayırabilirsiniz.
24. Şirketi ve Görüşmecilerinizi Araştırarak Başlayın
Mülakat yaptığınız şirket hakkında önemli bilgileri anlamak, iş görüşmesine güvenle girmenize yardımcı olabilir. Şirketin web sitesini, sosyal medya gönderilerini ve son basın bültenlerini incelemek, şirketin hedeflerini, vizyon ve misyonunu bilmek, sizin doğru aday olduğunuzu nazara vermeniz için karşı tarafa sağlam bir mesaj iletecektir.
25. Genel Mülakat Sorularına Vereceğiniz Yanıtların Alıştırmasını Yapın
Sık sorulan sorulara cevabınızı önceden hazırlayın; “Şirketimizdeki bu pozisyonla neden ilgileniyorsunuz?”
Bu soru karşısında vermeniz gereken cevap, kim olduğunuzu ve şirkete ve aranan pozisyona ne gibi değer katacağınızı hızlı bir şekilde iletmek olmalıdır. Bu sizin kişisel asansör konuşmanızdır.
Asansör konuşması: Bir girişimcinin asansör yolculuğu kadar kısa bir süre içinde (30-60 saniye) kendini yabancı birine tanıtma, iş fikirlerini ifade etme ve karşısındakini ikna etme yeteneklerini ortaya koyduğu kısa sunuma Asansör Konuşması (Elevator Pitch) adı verilmektedir.
İpucu: Maaş beklentilerinizi konuşmak için hazırlıklı gelmelisiniz. Ne kadar maaş isteneceğinden emin değilseniz, bulunduğunuz yere, sektöre ve deneyiminize göre, isteyeceğiniz ücreti belirleyebilirsiniz.
26. İş Tanımını Tekrar Okuyun
İş ilanınız gördüğünüzde, iş tanımını dikkatlice okuyun ve bu iş için uygun bir aday olup olmadığınızı iyice düşünün.
27. Bir Referans Listesi Hazırlayın
Görüşmecileriniz, görüşmenizden önce veya sonra bir referans listesi göndermenizi isteyebilir. Önceden hazırlanmış bir referans listesine sahip olmak, işe alım sürecinde ilerlemek için bu adımı hızlı bir şekilde tamamlamanıza yardımcı olabilir.
28. Eski Çalışmalarınızdan Örnekler Hazırlayın
Mülakat sırasında, muhtemelen pozisyonla ilgili olarak tamamladığınız belirli işler hakkında sorular sorulacaktır. İş tanımını gözden geçirdikten sonra, geçmişte çalıştığınız işlerde yaptığınız çalışmaları düşünün ve bu işlerdeki deneyim ve başarılarınızı anlatın.
29. İş Görüşmesine 15 Dakika Erken Gelin
İş görüşmesine en az 10-15 dakika erken gelecek şekilde planlamanızı yapın. Toplu taşıma yoluyla gelecekseniz, muhtemel gecikmeleri göz önünde bulundurarak görüşme yerine erken gelmeye özen gösterin.
Özetle;
İş görüşmesi, ciddiyet ve titizlik gerektirir. Bu nedenle hazırlıklı gitmeniz çok önemlidir. Sıraladığım ipuçları umarım size yeterince yardımcı olur girdiğiniz bütün mülakat ve iş görüşmeleri başarıyla sonuçlanır. İstediğiniz işe kavuşmanız temennisiyle…
Ayrıca aradığınız iş fikri belki de sitemizde saklıdır…
Kişisel Gelişim Uzmanı Ercüment Eşsiz
Instagram; @nostaljihabernet
İlk yorum yapan olun